พญาไร้ใบ: ต้นไม้มหัศจรรย์แห่งป่าใหญ่
พญาไร้ใบ: ต้นไม้มหัศจรรย์แห่งป่าใหญ่
พญาไร้ใบ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Anisoptera costata) เป็นต้นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ในวงศ์ยางนา (DIPTEROCARPACEAE) มีถิ่นกำเนิดในป่าดิบชื้นของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ในประเทศไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม และมาเลเซีย
ต้นพญาไร้ใบเป็นต้นไม้ผลัดใบขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 50 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกสีเทาอมน้ำตาล แตกเป็นร่องตามยาว กิ่งก้านสาขาแผ่กว้างเป็นพุ่มกลมหนาทึบ ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 5-10 เซนติเมตร ยาว 10-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ เนื้อใบหนาเป็นมัน
ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 10-15 เซนติเมตร ดอกย่อยขนาดเล็ก สีขาวอมเหลือง ผลเป็นผลแห้งแตก รูปรีแกมสามเหลี่ยม กว้าง 1-1.5 เซนติเมตร ยาว 2-3 เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล
พญาไร้ใบเป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ เนื้อไม้ของพญาไร้ใบมีคุณภาพดี แข็งแรง ทนทาน นิยมนำมาใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ เครื่องมือเครื่องใช้ และงานก่อสร้าง นอกจากนี้ ยังมีการใช้เปลือกและใบของพญาไร้ใบในทางการแพทย์แผนไทยอีกด้วย
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
พญาไร้ใบมีถิ่นกำเนิดในป่าดิบชื้นของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ในประเทศไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม และมาเลเซีย ในประเทศไทย พญาไร้ใบพบได้ในป่าดิบชื้นทั่วทุกภาค โดยเฉพาะในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นพญาไร้ใบเป็นต้นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 50 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกสีเทาอมน้ำตาล แตกเป็นร่องตามยาว กิ่งก้านสาขาแผ่กว้างเป็นพุ่มกลมหนาทึบ ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 5-10 เซนติเมตร ยาว 10-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ เนื้อใบหนาเป็นมัน
ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 10-15 เซนติเมตร ดอกย่อยขนาดเล็ก สีขาวอมเหลือง ผลเป็นผลแห้งแตก รูปรีแกมสามเหลี่ยม กว้าง 1-1.5 เซนติเมตร ยาว 2-3 เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล
ประโยชน์ของพญาไร้ใบ
พญาไร้ใบเป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ เนื้อไม้ของพญาไร้ใบมีคุณภาพดี แข็งแรง ทนทาน นิยมนำมาใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ เครื่องมือเครื่องใช้ และงานก่อสร้าง นอกจากนี้ ยังมีการใช้เปลือกและใบของพญาไร้ใบในทางการแพทย์แผนไทยอีกด้วย